Seven Goals for the Design of Constructivist Learning Environments

การออกแบบสิ่งแวดล้อมทางการเรียนรู้ตามแนวคอนสตรัคติวิสต์

ที่ต้องอาศัยเป้าหมายของศาสตร์การสอน 7 ประการ

Seven Goals for the Design of  Constructivist Learning Environments

ปาจรีย์รักษ์ ถนอมทรัพย์

565050024-2

สาขาเทคโนโลยีการศึกษา คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น

บทคัดย่อ

                วัตถุประสงค์ของการออกแบบการจัดการเรียนรู้เพื่อให้ผู้เรียนเผชิญกับปัญหาสภาพจริง โดยใช้สื่อวิธีการตามแนวคอนสตรัคติวิสต์ มาเป็นรากฐานในการจัดการเรียนรู้ให้กับผู้เรียน โดยผู้เรียนจะได้รับประสบการณ์การเรียนรู้ด้วยตนเอง และมีปฏิสัมพันธ์กับเพื่อน กับสังคม เพื่อให้เกิดการสะท้อนผลเกี่ยวกับเรื่องของการเรียนรู้นั้นๆ ผู้เรียนสามารถสร้างความเข้าใจในสิ่งที่เรียนรู้ด้วยตนเอง ผู้เรียนจะเกิดการเรียนรู้ใหม่ๆขึ้นอยู่กับความสัมพันธ์ การเชื่อมโยงระหว่างความรู้เดิมที่ผู้เรียนนั้นมี เกิดกระบวนการคิด การพัฒนาทางความคิด การเรียนรู้จากประสบการณ์ สื่อ หรือสิ่งแวดล้อมทางการเรียนรู้ทั่วไป ซึ่งการจัดสิ่งแวดล้อมนั้นจะต้องมีกิจกรรมที่สอดคล้องกับสภาพจริง เพื่อให้การจัดการเรียนรู้นั้น มีความหมาย

คำสำคัญ : กระบวนการสร้างความรู้, สิ่งแวดล้อมทางการเรียนรู้ตามแนวคอนสตรัคติวิสต์(CLEs)

Abstract

                The purpose of the design of learning environment for the students to face the real problem . How the media along constructivist Whistler . The foundation of learning for the students. Students will gain experience by learning on their own. And interact with society to achieve a reflection about learning itself. Students can build an understanding of what they learn on their own. The students will be learning a new dependent relationship . The link between prior knowledge that the learner is . The thinking process. Development of ideas . Learning from experience, learning media or environmental topic. The environment must be consistent with the actual events . So that learning is meaningful.

Keyword : Process of  knowledge , Constructivist Learning Environments (CLEs)

               

บทนำ

                ในการการจัดการเรียนการสอนลักษณะนี้สอดคล้องกับ แนวความคิดของทฤษฎีคอนสตรัคติวิสต์ ที่ว่าด้วยการสร้างความรู้ด้วยตัวผู้เรียนเอง จากการแปลความหมายตามประสบการณ์เดิมของผู้เรียน โดยผู้สอนมีหน้าที่จัดสิ่งแวดล้อมทางการเรียนรู้ เพื่อให้ผู้เรียนได้ปรับขยายโครงสร้างทางปัญญาโดยอาศัยสมมติฐานที่ว่า สถานการณ์ที่เป็นปัญหานั้นก่อให้เกิดความขัดแย้งทางปัญญา เป็นแรงจูงใจให้ผู้เรียนสร้างความรู้เพื่อขจัดความขัดแย้งทางปัญญานั้น ซึ่งนักออกแบบสิ่งแวดล้อมทางการเรียนรู้ตามแนวคอนสตรัคติวิสต์ ได้อาศัยเป้าหมายของศาสตร์การสอน 7 ประการ ( Cunningham, Duffy & Knuth, 1993; Khuth & Cunningham, 1993) ไว้ว่าดังนี้

              1)   จัดเตรียมประสบการณ์ด้วยกระบวนการสร้างความรู้ หรือ กระบวนการสร้างประสบการณ์ความรู้ นักเรียนจะรับผิดชอบในเบื้องต้นสำหรับการกำหนดหัวเรื่องหรือหัวเรื่องย่อยในขอบข่ายที่จะทำการศึกษา วิธีการที่จะเรียนรู้และกลยุทธ์ หรือวิธีการสำหรับการแก้ปัญหา บทบาทของครูผู้สอนจะช่วยเอื้ออำนวยกระบวนการนี้

             2)  จัดประสบการณ์และเห็นคุณค่าในมุมมองที่หลากหลาย หรือ การสร้างประสบการณ์ที่ลึกซึ้งในรูปแบบที่หลากหลาย  ปัญหาในโลกแห่งความจริงแทบจะไม่มีวิธีการที่ถูกต้อง หรือการแก้ปัญหาได้ด้วยวิธีเดียว แต่จะมีวิธีการที่หลากหลายที่จะคิด และแก้ปัญหา นักเรียนต้องเข้าร่วมกิจกรรมที่จะกระตุ้นตนเองในการประเมินทางเลือกในการแก้ปัญหา อาจจะเป็นวิธีการที่เป็นวิธีการทดสอบและเพิ่มพูนความรู้ ความเข้าใจให้สมบูรณ์

                     3)  ฝังการเรียนรู้ในบริบทตามสภาพจริงและเกี่ยวข้อง หรือ การเรียนที่ฝังอยู่ในสภาพจริงและบริบทการแก้ปัญหาที่ตรงกับสภาพจริง  การเรียนรู้ส่วนใหญ่เกิดขึ้นในบริบทของโรงเรียน ในขณะที่นักการศึกษาได้นำเสียงของชีวิตจริงออกจากกิจกรรมการเรียนรู้ ตัวอย่าง ปัญหาในหนังสือคณิตศาสตร์ไม่บ่อยนักที่จะเกี่ยวข้องกับตัวอย่างของปัญหาที่พบในชีวิตจริง ผลที่เกิดขึ้นจะเป็นการลดความสามารถของนักเรียนในการเชื่อมโอนความรู้ สิ่งที่พวกเขาเรียนในโรงเรียนไปสู่ชีวิตประจำวันเพื่อให้ผ่านพ้นปัญหานี้ นักออกแบบหลักสูตร หรือ ครู ต้องพยายามที่จะคงไว้ซึ่งบริบทตามสภาพจริง ของกิจกรรมการเรียนรู้ นักการศึกษาต้องตั้งปัญหาบนรากฐานภายใน เสียง และความซับซ้อนรอบๆ ตัวผู้เรียนภายนอกห้องเรียน นักเรียนต้องเรียนรู้ที่จะเข้าถึงความซับซ้อน และเสียงให้ได้เช่นเดียวกับการแก้ปัญหาที่แก่นของปัญหา

     4)   สนับสนุนความเป็นเจ้าของ และแสดงความเห็นในกระบวนการเรียนรู้ หรือ การส่งเสริมและสนับสนุนการคิดด้วยตนเองในกระบวนการเรียนรู้ นี้คือการแสดงให้เห็นถึงการเน้นนักเรียนเป็นสำคัญในการเรียนรู้แบบคอนสตรัคติวิสต์ มากกว่าที่ครูจะกำหนดสิ่งที่ให้นักเรียนเรียน นักเรียนจะมีบทบาทที่เข้มแข็งในการกำหนดประเด็นและทิศทาง เช่นเดียวกับเป้าหมายและวัตถุประสงค์ ในกรอบแนวคิดนี้ครูจะเป็นที่ปรึกษาซึ่งช่วยนักเรียนเรียนรู้ไปตามกรอบวัตถุประสงค์การเรียนรู้

             5)  การฝังการเรียนรู้ในประสบการณ์ด้านสังคม หรือ การฝังการเรียนรู้ลงในประสบการณ์ทางสังคม การพัฒนาทางสติปัญญามีอิทธิพลมาจากการปฏิสัมพันธ์ทางสังคม ดังนั้น การเรียนรู้ควรจะสะท้อนการเรียนรู้ร่วมกันระหว่างครูกับนักเรียนและนักเรียนกับนักเรียน

                    6)   สนับสนุนการใช้รูปแบบของการนำเสนอที่หลากหลาย หรือ การส่งเสริมและสนับสนุนการใช้รูปแบบที่หลากหลายในการนำเสนอ  การสื่อสารทางคำพูดและการเขียน เป็นสองรูปแบบการส่งผ่านความรู้แบบทั่วๆไปในการจัดการศึกษา ซึ่งการเรียนรู้ที่อาศัยการสื่อสารรูปแบบดังกล่าว มีข้อจำกัดเกี่ยวกับวิธีการที่นักเรียนจะมองโลก หลักสูตรควรรับเอาสื่อที่เพิ่มขึ้นมา เช่น วิดีโอ คอมพิวเตอร์ ภาพถ่าย และเสียง ที่จะจัดเตรียมประสบการณ์ที่สมบูรณ์

                   7) สนับสนุนให้เกิดความตระหนักด้วยตนเองในกระบวนการสร้างความรู้ หรือ การส่งเสริมและสนับสนุนการเรียนรู้ด้วยตนเองในกระบวนการสร้างโครงสร้างทางปัญญา ตัวชี้วัดผลการเรียนจากการเรียนรู้ตามแนวคอนสตรัคติวิสต์คือ การรู้ว่าเราเรียนรู้อย่างไร มันเป็นความสามารถของนักเรียนในการอธิบายได้ว่า ทำไม หรืออย่างไรที่ผู้เรียนแก้ปัญหาในวิธีที่แน่นอน เพื่อวิเคราะห์การสร้างความรู้และกระบวนการของนักเรียน Cunningham et al. (1993) เรียกว่า  “ reflexivity” เป็นการขยายของ meta cognition และการไตร่ตรอง

        DESIGNING CONSTRUCTIVIST LEARNING ENVIRONMENTS

        

       การออกแบบสิ่งแวดล้อมการเรียนรู้ตามหลักการ CONSTRUCTIVIST LEARNING ENVIRONMENTS มุ่งส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหาและพัฒนาความคิดรวบยอดที่เกิดจากสถานการณ์ที่มีความยุ่งยากซับซ้อน 

      ซึ่งรูปแบบการจำลอง สำหลับการออกแบบ CLEs ของ Jonassen อธิบายถึงส่วนประกอบที่จำเป็นในการออกแบบ CLEs ไว้ดังนี้

Model for designing Constructivist Learning Environment. Jonassen, D. (1999)

        คำถาม กรณี ปัญหา หรือโครงงาน
   จุดมุ่งหมายของ CLEs คือ ปัญหาที่ผู้เรียนพยายามจะแก้ ซึ่งใช้ปัญหานี้เป็นแรงผลักดันให้เกิดการเรียนรู้ซึ่งต่างจากการสอนแบบ Objectivist หรืออาศัยพื้นฐานของทฤษฎีพฤติกรรมนิยมที่ใช้การลงมือกระทำกับตัวอย่างที่เป็นหลักการความคิดเดิม ซึ่งผู้เรียนจะได้เรียนรู้บริบทในระดับที่ใช้แก้ปัญหามากกว่า การประยุกต์ความรู้ในการแก้ปัญหา

        กรณีที่เกี่ยวข้อง

      การเข้าใจในแต่ละปัญหานั้นเป็นการกระตุ้นประสบการณ์เกี่ยวกับปัญหานั้นๆ และสร้างรูปแบบความคิดเกี่ยวกับปัญหา ในกรณีที่ผู้เรียนมีประสบการณ์น้อยจึงเป็นการยากในการแก้ปัญหา ดังนั้นจึงเป็นเรื่องสำคัญที่ CLEs ที่จะจัดให้มีการเข้าถึงประสบการณ์ที่เกี่ยวข้องกับปัญหา ซึ่งผู้เรียนสามารถนำมาอ้างอิงได้ เพื่อให้ผู้เรียนได้เข้าใจประเด็นของปัญหาได้ชัดเจน ซึ่งจะช่วยสนับสนุนผู้เรียนใน 2 ทาง คือ ช่วยให้ผู้เรียนจดจำได้ดี และกระตุ้น ให้ผู้เรียนเกิดความยืดหยุ่นทางปัญญา

        แหล่งข้อมูล

          ในการที่จะตรวจสอบปัญหาผู้เรียนต้องการข้อมูลที่จะสร้างเป็นเมนทอลโมเดลที่ใช้ในการทำความเข้าใจ (mental model) และจัดกระทำกับสมมติฐานที่จะลงมือปฏิบัติแก้ปัญหาในพื้นที่นั้น ดังนั้นการออกแบบ CLEs ควรจะเลือกชนิดของข้อมูลที่ผุู้เรียนต้องการใช้ในการเข้าใจปัญหาฐานข้อมูลที่หลากหลายเป็นส่วนสำคัญใน CLEs ที่จะจัดให้ผู้เรียนสามารถเลือกข้อมูลได้ในเวลาที่ต้องการ

       เครื่องมือทางปัญญาในการสร้างความรู้ (Cognitive Tools)

       เครื่องมือทางปัญญามีหน้าที่ในการช่วยเหลือทางด้านสติปัญญาของผู้เรียน โดยการมีปฏิสัมพันธ์กับ CLEs อาจเป็นการช่วยผู้เรียนนำเสนอปัญหา หรือภารกิจได้ดีกว่า ที่พวกเขาลงมือปฏิบัติ

      เครื่องมือในการสนทนา และการร่วมมือกันแก้ปัญหา

         ความคิดที่ร่วมสมัยของเทคโนโลยีที่สนับสนุนการจัดสิ่งแวดล้อมทางการเรียนส่วนใหญ่ คือ การใช้คอมพิวเตอร์ในหลายวิธีในการติดต่อสื่อสาร เพื่อที่จะสนับสนุนให้เกิดการร่วมมือกันแก้ปัญหาระหว่างชุมชนของผู้เรียน

       การสนับสนุนทางสังคมหรือบริบท

         การปรับปัจจัยที่เป็นบริบทเป็นสิ่งสำคัญของการนำไปใช้ให้ประสบผลสำเร็จเป็นสิ่งจำเป็นในการโค้ช ผุู้สอนและบุคคลผู้ซึ่งจะสนับสนุนการเรียนรู้ และโค้ช ผู้เรียนที่จะเรียนผ่านสิ่งแวดล้อม

      แนวคิดสำคัญ

   การจัดสิ่งแวดล้อมทางการเรียนรู้จะต้องอาศัยการแปลความหมาย และการสนับสนุนทางสติปัญญาที่แวดล้อมปัญหา จุดมุ่งหมายของผู้เรียน คือ การแปลความหมายและแก้ปัญหาหรือการทำให้โครงงานเสร็จสมบูรณ์ กรณีที่ใกล้เคียง และแหล่งข้อมูลช่วยสนับสนุนความเข้าใจในปัญหา และเสนอแนะวิธีการแก้ปัญหาที่อาจเป็นไปได้ เครื่องมือทางปัญญาช่วยให้ผู้เรียนแปลความหมายของปัญหาและลงมือกระทำกับปัญหาได้ เครื่องมือในการสนทนาหรือการเรียนแบบร่วมมือเพื่อเป็นการสร้างชุมชนของผู้เรียนในการหาข้อยุติและสร้างความหมายสำหรับปัญหา และการสนับสนุนทางสังคมหรือบริบทช่วยให้ผู้เรียนดำเนินการเป็นผลสำเร็จ

ข้อสรุป

                เป้าหมายทางด้านศาสตร์การสอน 7 ประการของคอนสตรัคติวิสต์ ได้เสนอแนะให้นักออกแบบได้กรอบแนวคิดที่แข็งแกร่งในการสร้างสิ่งแวดล้อมทางการเรียนรู้ โดยออกแบบกิจกรรมการเรียนรู้ซึ่งบรรลุตามเป้าหมาย นักออกแบบได้พยายามที่จะนำทฤษฎีลงสู่การปฏิบัติ อย่างไรก็ตาม เป้าหมายของศาสตร์การสอนจะเป็นเพียงกรอบแนวคิด นักออกแบบต้องมุ่งมั่นสำหรับการสร้างสรรค์ในการเปลี่ยนเป้าหมายเหล่านี้ลงสู่กิจกรรมที่แท้จริง สิ่งแวดล้อมทางการเรียนรู้ในรูปแบบที่ต่างกัน เป็นภาระหน้าที่ของนักออกแบบคิดได้เกี่ยวกับวิธีการออกแบบการสอนที่แตกต่างและกลยุทธ์ที่จะนำเป้าหมายของศาสตร์การสอนมาใช้ให้คงอยู่ ซึ่งหลักของ Seven Goals for the Design of  Constructivist Learning Environments  ก็จะเป็นส่วนประกอบในการจัดการเรียนรู้ในด้านต่างๆ ที่จะต้องอาศัยหลักการดังกล่าวนี้เพื่อเป็นการนำทฤษฎีลงสู่การปฏิบัติ

ที่มา

 (1)     Peter C.Honebein : Seven Goals for the Design of  Constructivist Learning Environments

 (2)     Jonassen H.D. : Constructivist learning environments

            (3)   สุมาลี ชัยเจริญ : หนังสือ เทคโนโลยีการศึกษา หลักการ ทฤษฎี สู่การปฏิบัติ. สาขาวิชาเทคโนโลยีการศึกษา. คณะศึกษาศาสตร์. มหาวิทยาลัยขอนแก่น. 2551

                (4)    อภิดา รุณวาทย์ : บทความวิจัยการสังเคราะห์รูปแบบการทำความเข้าใจจากการเรียนรู้ผ่านสิ่งแวดล้อมทางการเรียนรู้บนเครือข่ายที่พัฒนาจากหลักการ CLEs : 2552